Hỏi: Thưa luật sư tôi, mẹ tôi sinh năm 1968, hiện tại đang làm công nhân tại công ty môi trường, ( năm 2015 sẽ lên công ty cổ phần ) có 25 năm công tác, công ty mẹ tôi đang có chế độ nghỉ hưu trước tuổi, tôi muốn hỏi luật sư nếu mẹ tôi về năm nay có được hưởng ưu đãi so với năm sau hay không? Và được hưởng như thế nào? Mẹ tôi có 3 năm bộ đội liệu có được tính vào năm công tác không?
Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Luật Sư Toàn Quốc, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
Theo như thông tin bạn cung cấp về độ tuổi cung như số năm đóng BHXH của mẹ bạn, chúng tôi có hướng tư vấn cho gia đình bạn như sau:
Do công việc mẹ bạn làm không thuộc danh mục độc hại, nặng nhọc do Bộ y tế ban hành nên tuổi nghỉ hưu của mẹ bạn được quy định ở trong cả Luật Bảo hiểm xã hội 2006 và Luật Bảo hiểm xã hội 2014 là 55 tuổi.
Theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội hiện hành thì chỉ có quy định về hưu trước tuổi do suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên đối với người. Căn cứ:
Điều 51 – Luật bảo hiểm xã hội 2006. Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động
Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d và e khoản 1 Điều 2 của Luật này đã đóng bảo hiểm xã hội đủ hai mươi năm trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại Điều 50 của Luật này khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
1. Nam đủ năm mươi tuổi, nữ đủ bốn mươi lăm tuổi trở lên;
2. Có đủ mười lăm năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành.
Trong trường hợp của mẹ bạn đã được 47 tuổi nên sẽ được hưởng chế độ về hưu sớm do suy giảm khả năng lao động nếu như sức khỏe mẹ bạn suy giảm từ 61% trở lên. Về mức hưởng lương hưu khi mẹ bạn nghỉ sẽ được hưởng như sau:
Điều 52 – Luật bảo hiểm xã hội 2006. Mức lương hưu hằng tháng
1. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 50 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 58, Điều 59 hoặc Điều 60 của Luật này tương ứng với mười lăm năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%.
2. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 51 của Luật này được tính như quy định tại khoản 1 Điều này, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 1%.
3. Mức lương hưu hằng tháng thấp nhất bằng mức lương tối thiểu chung.
Đối với 3 năm bộ đội, theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội hiện hành thì nếu như mẹ bạn chưa lĩnh trợ cấp xuất ngũ hoặc phục viên thì mẹ bạn sẽ được tính 3 năm đó vào 3 năm đóng bảo hiểm. Căn cứ:
Điều 139 – Luật bảo hiểm xã hội 2006. Quy định chuyển tiếp
4. Người lao động có thời gian làm việc trong khu vực nhà nước trước ngày 01 tháng 01 năm 1995 nếu chưa nhận trợ cấp thôi việc hoặc trợ cấp một lần, trợ cấp xuất ngũ, phục viên thì thời gian đó được tính là thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội.
Căn cứ vào các quy định trên, khi nghỉ hưu trước tuổi thì cứ mỗi năm mẹ bạn sẽ bị trừ đi 1% mức bình quân tiền lương đóng BHXH. Hiện tại mẹ bạn sẽ được hưởng 28 năm đóng BHXH ( trong trường hợp mẹ bạn chưa hưởng trợ cấp xuất ngũ ) với mức hưởng là 45% + 3% x 13 năm = 84% tiền lương dùng đóng BHXH. Mức tối đa khi được hưởng lương hưu là 75%. Tuy nhiên mẹ bạn nghỉ hưu trước tuổi 8 năm nên mẹ bạn sẽ bị trừ 8%. Do vậy mẹ bạn sẽ chỉ được hưởng 75% – 8% = 67% tiền lương dùng để đóng BHXH. Do đó mẹ bạn sẽ được hưởng 75% lương
Theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội 2014 có hiệu lực vào 1/1/2016 thì việc nghỉ hưu trước tuổi do suy giảm lao động được quy định như sau:
Điều 55 – Luật bảo hiểm xã hội 2014. Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động
1. Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật này khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 54 của Luật này nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Từ ngày 01 tháng 01 năm 2016, nam đủ 51 tuổi, nữ đủ 46 tuổi và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên thì đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động. Sau đó mỗi năm tăng thêm một tuổi cho đến năm 2020 trở đi, nam đủ 55 tuổi và nữ đủ 50 tuổi thì mới đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên;
b) Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi và bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên;
Điều 56 – Luật bảo hiểm xã hội 2014. Mức lương hưu hằng tháng
1. Từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành cho đến trước ngày 01 tháng 01 năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 62 của Luật này tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%.
2. Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 62 của Luật này và tương ứng với số năm đóng bảo hiểm xã hội như sau:
a) Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm;
b) Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm.
Sau đó cứ thêm mỗi năm, người lao động quy định tại điểm a và điểm b khoản này được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.
3. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 55 của Luật này được tính như quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.
Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 06 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.
Đối với 3 năm bộ đội, theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội 2014 thì nếu như mẹ bạn chưa lĩnh trợ cấp xuất ngũ hoặc phục viên thì mẹ bạn sẽ được tính 3 năm đó vào 3 năm đóng bảo hiểm. Căn cứ:
Điều 123 – Luật bảo hiểm xã hội 2014. Quy định chuyển tiếp
6. Người lao động có thời gian làm việc trong khu vực nhà nước trước ngày 01 tháng 01 năm 1995 nếu đủ điều kiện hưởng nhưng chưa được giải quyết trợ cấp thôi việc hoặc trợ cấp một lần, trợ cấp xuất ngũ, phục viên thì thời gian đó được tính là thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội. Việc tính thời gian công tác trước ngày 01 tháng 01 năm 1995 để hưởng bảo hiểm xã hội được thực hiện theo các văn bản quy định trước đây về tính thời gian công tác trước ngày 01 tháng 01 năm 1995 để hưởng bảo hiểm xã hội của cán bộ, công chức, viên chức, công nhân, quân nhân, và công an nhân dân.
Căn cứ vào các quy định trên, khi nghỉ hưu trước tuổi thì cứ mỗi năm mẹ bạn sẽ bị trừ đi 2% mức bình quân tiền lương đóng BHXH. Hiện tại mẹ bạn sẽ được hưởng 28 năm đóng BHXH ( trong trường hợp mẹ bạn chưa hưởng trợ cấp xuất ngũ ) với mức hưởng là 45% + 3% x 13 năm = 84% tiền lương dùng đóng BHXH. Tuy nhiên mức hưởng tối đa khi về hưu chỉ là 75% nên mẹ bạn sẽ chỉ được hưởng 75% lương. Mẹ bạn nghỉ hưu trước tuổi 8 năm nên mẹ bạn sẽ bị trừ 16%. Do vậy mẹ bạn sẽ chỉ được hưởng 75% – 16% = 59% tiền lương dùng để đóng BHXH mà thôi.
Căn cứ vào các quy định nêu trên bạn có thể lựa chọn áp dụng vào trường hợp của mẹ bạn để mẹ bạn được hưởng chế độ một cách có lợi nhất.
