Tôi muốn hỏi, tôi sinh tháng 2 năm 1968. Hiện nay tôi được 22 năm công tác, tôi làm công tác độc hại nặng nhọc theo quy định của nhà nước được nghỉ hưu ở tuổi 50 nhưng đến năm 2017 tôi sẽ nghỉ hưu trước tuổi . Tôi muốn nhờ luật gia tư vấn cho tôi năm 2017 tôi nghỉ có thiệt hại gì không ? Nếu tôi nghỉ 2015 tôi sẽ được bao nhiêu % lương và đến năm 2017 tôi nghỉ sẽ được bao nhiêu % lương ?
Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Luật Sư Toàn Quốc, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
Thứ nhất, nếu như bác nghỉ hưu năm 2015 (khi đó việc hưởng lương hưu của bác sẽ được Luật BHXH 2006 điều chỉnh).
Theo quy định tại điểm b, khoản 1 điều 50 Luật BHXH 2006 về điều kiện hưởng lương hưu:
“b) Nam từ đủ năm mươi lăm tuổi đến đủ sáu mươi tuổi, nữ từ đủ năm mươi tuổi đến đủ năm mươi lăm tuổi và có đủ mười lăm năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ mười lăm năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên. Tuổi đời được hưởng lương hưu trong một số trường hợp đặc biệt khác do Chính phủ quy định”.
Do trường hợp của bác là trường hợp nghỉ hưu sớm nên nếu bác bị suy giảm khả năng lao động từ 61% (theo kết luận của Hội đồng y khoa) thì bác sẽ được hưởng lương hưu theo mức thấp hơn quy định tại điều 51 Luật BHXH 2006:
“Điều 51. Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động
Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d và e khoản 1 Điều 2 của Luật này đã đóng bảo hiểm xã hội đủ hai mươi năm trở lên, bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại Điều 50 của Luật này khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:
1. Nam đủ năm mươi tuổi, nữ đủ bốn mươi lăm tuổi trở lên;
2. Có đủ mười lăm năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành”.
Về mức lương hưu hàng tháng được quy định tại điều 52 Luật BHXH 2006:
“1. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 50 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 58, Điều 59 hoặc Điều 60 của Luật này tương ứng với mười lăm năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%.
2. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 51 của Luật này được tính như quy định tại khoản 1 Điều này, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 1%.
3. Mức lương hưu hằng tháng thấp nhất bằng mức lương tối thiểu chung”.
Do vậy, mức lương hưu giảm trừ hàng tháng bác được hưởng khi về hưu là :
(45% + 21% – 1 * 3%) * BQTL
Trong đó:
– 15 năm đầu đóng BHXH: 45%.
– 7 năm tiếp theo đóng BHXH: 7 * 3 = 21%.
Nghỉ hưu sớm: 3 năm ( năm 2018 mới đủ 50 tuổi với người làm công việc nặng nhọc độc hại).
– BQTL: Bình quân tiền lương.
Do bác không trình bày rõ là bác làm việc trong doanh nghiệp Nhà nước hay doanh nghiệp tư nhân và cụ thể thời gian đóng BHXH như nào nên theo suy đoán của chúng tôi căn cứ tính bình quân tiền lương của bác quy định tại điều 58 Luật BHXH 2006:
“Điều 58. Mức bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu, trợ cấp một lần đối với người lao động tham gia bảo hiểm xã hội trước ngày 01 tháng 01 năm 1995.
1. Người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định có toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương này thì tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của năm năm cuối trước khi nghỉ hưu.
2. Người lao động có toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng bảo hiểm xã hội của toàn bộ thời gian.
3. Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng bảo hiểm xã hội chung của các thời gian; trong đó thời gian đóng theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định thì tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội theo quy định tại khoản 1 Điều này”.
Bác có thể tìm hiểu và tự tính bình quân tiền lương cho mình theo quy định trên.
Thứ hai, bác nghỉ hưu năm 2017 (khi đó việc hưởng lương hưu của bác sẽ được Luật BHXH 2014 điều chỉnh).
Theo quy định tại điều 54 Luật BHXH 2014 về điều kiện hưởng lương hưu:
“1. Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật này, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên thì được hưởng lương hưu nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi;
b) Nam từ đủ 55 tuổi đến đủ 60 tuổi, nữ từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên”.
Năm 2017 bác vẫn chưa đủ 50 tuổi để hưởng lương hưu theo quy định tại điều 54 Luật bảo hiểm xã hội 2014 nên việc hưởng lương hưu của bác được quy định tại điều 55 Luật bảo hiểm xã hội 2014:
“Điều 55. Điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động
1. Người lao động quy định tại các điểm a, b, c, d, g, h và i khoản 1 Điều 2 của Luật này khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu với mức thấp hơn so với người đủ điều kiện hưởng lương hưu quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 54 của Luật này nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a) Từ ngày 01 tháng 01 năm 2016, nam đủ 51 tuổi, nữ đủ 46 tuổi và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên thì đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động. Sau đó mỗi năm tăng thêm một tuổi cho đến năm 2020 trở đi, nam đủ 55 tuổi và nữ đủ 50 tuổi thì mới đủ điều kiện hưởng lương hưu khi suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên”.
Theo đó năm 2017 người lao động nghỉ việc chỉ được hưởng lưu giảm trừ khi đủ 47 tuổi, bị suy giảm lao động từ 61% trở lên và đủ 20 năm đóng BHXH. Bác sinh năm 1968, đến năm 2017 đã 49 tuổi và đã có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội nên bác sẽ hưởng lương hưu giảm trừ khi có kết luận về việc bị suy giảm khả năng lao động 61% trở lên của Hội đồng y khoa.
Mức lương hưu với trường hợp suy giảm khả năng lao động theo điều 56 Luật BHXH 2014:
“Điều 56. Mức lương hưu hàng tháng
1. Từ ngày Luật này có hiệu lực thi hành cho đến trước ngày 01 tháng 01 năm 2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 54 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 62 của Luật này tương ứng với 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%.
3. Mức lương hưu hằng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 55 của Luật này được tính như quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.
Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 06 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi”.
Do vậy, mức lương hưu giảm trừ hàng tháng bác được hưởng khi về hưu là :
(45% + 27% – 1 * 2%) * BQTL.
Trong đó:
– 15 năm đầu đóng BHXH: 45%.
– 9 năm tiếp theo đóng BHXH: 9 * 3 = 27%.
Nghỉ hưu sớm: 1 năm (năm 2018 mới đủ 50 tuổi với người làm công việc nặng nhọc độc hại). Nghỉ hưu lẻ thì được giảm trừ theo quy định tại khoản 3, điều 56 Luật BHXH 2012.
– BQTL: Bình quân tiền lương.
Do bác không trình bày rõ là bác làm việc trong doanh nghiệp Nhà nước hay doanh nghiệp tư nhân và cụ thể thời gian đóng BHXH như nào nên theo suy đoán của chúng tôi căn cứ tính bình quân tiền lương của bác quy định tại điều 62 Luật BHXH 2012:
“Điều 62. Mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội để tính lương hưu, trợ cấp một lần
1. Người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định có toàn bộ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương này thì tính bình quân tiền lương tháng của số năm đóng bảo hiểm xã hội trước khi nghỉ hưu như sau:
a) Tham gia bảo hiểm xã hội trước ngày 01 tháng 01 năm 1995 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội của 05 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
3. Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội chung của các thời gian, trong đó thời gian đóng theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định được tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội theo quy định tại khoản 1 Điều này”.
Về cách tính bình quân tiền lương theo 2 Luật BHXH trong trường hợp của bác không có sự khác biệt nhưng do bác nghỉ hưu năm 2017 muộn hơn năm 2015 nên phần trăm tiền lương bình quân bác được hưởng sẽ nhiều hơn (70 % và 63%). Do vậy, bác nên cân nhắc về quyết định nghỉ hưu vào thời điểm hợp lý nhất.
