Thủ tục tái thẩm hủy bản án chia thừa kế theo pháp luật
Trường hợp có di chúc nhưng việc chia thừa kế đã được thực hiện chia thừa kế theo pháp luật thì phải tiến hành như thế nào để di sản được phân chia lại theo di chúc? Luật Sư Toàn Quốc tư vấn như sau:
Nội dung tư vấn: Chào Luật sư, cho tôi hỏi thăm về vấn đề thừa kế đất đai theo di chúc: Cha mẹ tôi trước khi mất có viết giấy di chúc phân chia đất đai cho mấy anh em tôi. Tôi có 4 anh em (ba trai và một gái), nhưng trong giấy di chúc chỉ chia phần cho 3 người con trai. Nhưng vì tôi đi làm ăn xa nhà nhiều năm nên tôi không có nắm giữ giấy di chúc đó (Giấy di chúc đó người em trai tôi đang giữ). Cha mẹ tôi chia là:
1) Phần vườn dừa và nhà từ đường là cho anh trai tôi.
2) Phần đất ruộng thổ cư là cho tôi (phần của tôi có giá trị hơn hai phần kia).
3) Phần đất rẫy là cho em trai tôi.
Cách nay vài năm anh em có thỏa thuận là chia đều ba phần cho bốn người. Bởi vì người em trai không đưa giấy di chúc ra là muốn chia đều (chia theo không di chúc) để cho ông ta có lợi hơn. Tôi nghĩ chia đều cho anh em cũng tốt, nên tôi đã ký giấy tại tòa án và đã chia đều ra 4 phần xong rồi.
Khi chia phần đất của tôi xong đâu vào đấy rồi, thì người anh trai không chịu chia phần vườn dừa của ông ta cho anh em.
Bây giờ thì người em trai mới chịu đưa di chúc ra cho tòa án xét xử. Tòa án cũng có giải thích rằng là chiếu theo di chúc phần của ai thì trở về nguyên chỗ đó.
Nên tôi muốn hỏi luật sư tư vấn giùm cho tôi:
- Phần của tôi đã ký giấy cho ba người kia rồi có thể lấy lại được không?
- Tôi phải làm sao để lấy lại phần đó được? Ba người đó đã làm số Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
- Và người anh cũng đã bán cho người ta vài lô đất cất nhà rồi, vậy tòa có thể thu hồi lại số chứng nhận đó được không?
Mong rằng luật sư giúp đỡ giải thích giùm cho tôi được hiểu rõ. Cảm ơn luật sư.
Trả lời tư vấn: Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi đề nghị tư vấn đến Công ty Luật Sư Toàn Quốc, trường hợp của bạn chúng tôi tư vấn như sau:
Theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015: “Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.”
Căn cứ theo thông tin cung cấp thì thời điểm bố, mẹ mất có để lại di chúc để đinh đoạt di sản của mình cho các thành viên trong gia đình. Theo đó, cần xác định di chúc trên có hợp pháp hay không, căn cứ xác định di chúc hợp pháp được thể hiện tại Điều 630 Bộ luật Dân sự năm 2015. Cụ thể:
“Điều 630. Di chúc hợp pháp
1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
2. Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
3. Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có công chứng hoặc chứng thực.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.
5. Di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất hai người làm chứng và ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.”
Theo đó, trong trường hợp di chúc để lại hoàn toàn hợp pháp và thời điểm giải quyết tại Tòa án các bên đều thừa nhận nội dung bản di chúc, nhưng đồng ý giải quyết theo phương thức chia thừa kế đều cho tất cả các đồng thừa kế (4 anh chị em). Việc thỏa thuận đã được Tòa án công nhận thì hiện nay không có căn cứ để yêu cầu chia lại theo bản di chúc. Đối với việc người anh trai không bàn giao lại tài sản cho bạn theo bản án thì bạn có quyền làm đơn gửi cơ quan thi hành án để được giải quyết.
Trường hợp di chúc không hợp pháp thì toàn bộ di sản của bố mẹ để lại sẽ được chia thừa kế theo pháp luật cho những người thừa kế hợp pháp thuộc hàng thừa kế thứ nhất (anh chị em và ông bà nội, ngoại (nếu còn)). Tuy nhiên, trong trường hợp di chúc hợp pháp nhưng các thành viên trong gia đình không biết đến do người em út có tình giấu đi dẫn tới việc phân chia di sản theo pháp luật đã có bản án của Tòa thì hiện nay khi di chúc được đưa ra thì có thể xem xét để kháng nghị bản án theo quy định Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.
Trong quá trình giải quyết xem xét lại bản án đã có hiệu lực pháp luật thì có thể xem xét hủy bản án. Khi đó, phần di sản của bố mẹ để lại sẽ được giải quyết theo bản di chúc (thỏa thuận chia đều trước đó vô hiệu). Tuy nhiên, vì người anh trai sau khi đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã sang tên cho người mua khác nên căn cứ theo điểm d Khoản 2 Điều 106 Luật Đất đai 2013 thì không có căn cứ thu hồi giấy chứng nhận đã cấp. Tuy nhiên, người anh đó phải có trách nhiệm thanh toán giá trị tương ứng với phần di sản cho người thừa kế được hưởng.
“d, Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp Giấy chứng nhận đó đã được thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật đất đai.”
Trên đây là nội dung tư vấn của Luật Sư Toàn Quốc về vấn đề bạn hỏi và quan tâm. Nếu còn vướng mắc, chưa rõ cần luật sư giải đáp, bạn vui lòng gọi đến Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến của chúng tôi – Số điện thoại liên hệ: 0926 220 286 để được hỗ trợ kịp thời.
Trân trọng.
CV Hồng Nhung – Công ty Luật Sư Toàn Quốc.
